ZA CO FAKTYCZNIE ODPOWIADA RADCA PRAWNY ZATRUDNIONY PRZEZ BURMISTRZA W SAMORZĄDZIE TERYTORIALNYM

Radca Prawny, to prawnik świadczący pomoc prawną podmiotom gospodarczym, jednostkom organizacyjnym oraz osbom fizycznym, która polega przede wszystkim na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami.
Zasady wykonywania zawodu radcy prawnego określa ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych.
Radcowie prawni zorganizowani są na zasadach samorządu zawodowego. Jednostkami organizacyjnymi samorządu posiadającymi osobowość prawną są Okręgowe Izby Radców Prawnych i Krajowa Izba Radców Prawnych.

Praca Radcy Prawnego jest niezbędnym ogniwem w działaniu lokalnych struktur samorządu terytorialnego, którego Organy (Burmistrz, Rada Miasta) potrzebują na codzień.

D l a c z e g o ?

Odpowiedzi na powyższe pytanie może dostarczyć krótka analiza przypadku z Samorządu terytorialnego Gminy Czerniejewo.

Po wyborach samorządowych w roku 2006 Burmistrzem wybrano osobę posiadającą wykształcenie pedagogiczne, szerokie doświadczenie w pracy nauczyciela oraz historię działalności w strukturze ówczesnej Rady Miasta i Gminy.
Nowo wybrany Burmistrz nigdy wcześniej nie miał okazji zdobycia doświadczenia w zarządzaniu cudzym majątkiem.  
W stanie prawnym obecnie obowiązującym, Burmistrz nie odpowiada za swoje decyzje prywatnym majątkiem, dlatego wszelkie jego decyzje są bezpieczne dla prywatnej finansowej sytuacji urzędnika. Dla odważych, środki publiczne mogą stać się swoistym "poligonem doświadczalnym".
Najłatwiej jak wiemy, jest wydawać nie swoje, bez zgrożenia osobistymi sankcjami. 

Burmistrz wybiera zwyczajowo swego zastępcę, którym w roku 2006 został człowiek posiadający wykształcenie rolnicze, związany wcześniej ze stanowiskami urzędniczymi oraz posiadający szeroką wiedzę na temat sposobów pozyskiwania "środków unijnych". 
Taki "dwuosobowy zespół" przetrwał do kolejnej kadencji 2010-2014. 

Na uwagę zasługuje także skład Rady Miasta, która wybierana w wyborach powszechnych staje się reprezentantem społeczności lokalnej. Z tego powodu wskazana jest wielokierunkowość członków Rady Miasta w zakresie posiadanej wiedzy, doświadczenia oraz predyspozycji osobistych.

Wiedza i doświadczenie Rady z powyższych powodów są wszechstronne.
W składzie Rady Miasta i Gminy Czerniejewo obecnej kadencji, spotkać można różne profesje. Są tu: nauczyciele, pielęgniarka, urzędnik państwowy, rolnik, bezrobotny, gospodyni domowa, pracownik służby więziennej, elektroinstalator, rencista, emeryt, kierownik robót drogowych (źródło BIP).

Nie trzeba nikogo przekonywać, że cały zespół potrzebuje wsparcia prawnego w zakresie podejmowanych decyzji i obecnie nikt się tego nie wypiera. Często słychać głosy Radnych, iż nie są prawnikami i trudno im decydować w sprawch z jakimi muszą się zmagać chcąc służyć społeczeństwu.

Pamiętajmy, że Rada Miasta tworzy lokalne prawo, które po uchwaleniu obowiązuje wszystkich mieszkańców Miasta i Gminy.

Radca prawny w gminie może być zatrudniony na kilka sposobów. Jednym z nich jest świadczenie usług na zlecenie Urzędu, innym natomiast, który ma miejsce w Gminie Czerniejewo, jest zatrudnienie na podstawie umowy o pracę. Wówczas radca prawny staje się pracownikiem samorządowym z wszelkimi przywilejami zatrudnionego w Urzędzie pracownika, a wyłącznym i jedynym jego przełożonym jest Burmistrz.

Czy jest to sytuacja optymalna ?

Czy w takiej sytuacji mamy pewność o braku wpływu pracodawcy na podległego pracownika ?

Czy sposób interpretowania prawa jest jednoznaczny ?

Czy radca prawny opiniując działania Rady Miasta w zakresie spraw godzących w praworządność Burmistrza jest zawsze obiektywny i nie ma uzasadnionego niebezpieczeństwa, iż może poddać się wpływom pracodawcy ?

Oczywiście, że istnieje takie prawdopodobieństwo, lecz nie zdarza się to z pewnością w Gminie Czerniejewo, w której wątpliwości w tym zakresie nie ma nikt.

Praca radcy prawnego posiada cechy "umowy rzetelnego wykonywania obowiązków" , a nie "umowy osiagnięcia celu". Oznacza to, że radca prawny zobowiazany jest do radzenia pracodawcy z uwzglednieniem najszerszego zaangażowania własnej wiedzy, lecz bez gwarancji osiągnięcia sukcesu, który niniejsze porady miałyby przynieść.

Analogicznie można przywołać sytuację, w której pacjent udaje sie do lekarza. Lekarz jak wiemy gwarantuje leczenie, ale nie zapewnia wyzdrowienia.

Radca prawny opiniuje lokalne akty prawne, treść skarg, decyzje, które następnie poddawane są pod głosowanie Radzie Miasta.
To nie radca prawny, lecz wyłącznie Rada odpowiedzialna jest za zgodność swoich działań z literą prawa. Radni oczekują porady radcy, a sami odpowiadają (niestety zbiorowo) za swoje decyzje.

Rdaca ponadto parafuje decyzje administracyjne Burmistrza, które jeśli nie zostaną zaskarżone stają się obowiązującymi.

Co zatem, jeśli radca przypadkowo zinterpretuje błędnie rozważane zagadnienie, swoje stanowisko przedstawi Radnym, którzy na tej podstawie "ślepo" głosując przyjmą uchwałę obarczoną błędem interpretacyjnym radcy prawnego ? 
Kto za to ponosi odpowiedzialność ?   

Na to pytanie każdy musi odpowiedzieć sobie sam.

Nasze Stowarzyszenie przeprowadziło pewne doświadczenie w zakresie odpowiedzialności obywatelskiej.

Zadaliśmy pytanie Radzie Miasta i Gminy Czerniejewo w pojawiającej sie kontrowersyjnej sprawie pewnej głosowanej niegdyś Uchwały Rady (patrz szczegóły), której konsekwencją miało być wydanie znacznej sumy z gminnego budżetu. 
Nie otrzymaliśmy wiążącej odpowiedzi. Rada odsyłała do burmistrza, który odpowiadając lakonicznie nie przekazywał żadnych konkretnych treści.

W obliczu tego, że Rada nie zajęła stanowiska, zapytaliśmy o to samo każdego Radnego z osobna (patrz szczegóły).

Uznaliśmy, że skoro w Radzie zasiadają Radni określeni co do tożsamości, to każdy z nich powinien wiedzieć co poddawane jest pod głosowanie i mieć świadomość, że głosując każdy wypowiada się wyłącznie za siebie, w trosce o powierzone gminne publiczne mienie.

Nastąpiła swoista "zmowa milczenia".
I tym razem także nie otrzymaliśmy odpowiedzi, żaden Radny nie poczuwał się do zajęcia własnego stanowiska choć jest osobą publiczną.

Nikt nie wie dlaczego tak się stało.
Przypuszczalnymi powodami takiego zachowania mogą być: ignorancja organizacji pozarządowych, strach przed czymś lub przed kimś, brak własnego zdania, ślepe głosowanie w oparciu o opinię prawnika bez zastosowania własnych logicznych przemysleń, nieświadomość przedmiotu głosowania, uległość Burmistrzowi który był wówczas inicjatorem wydania publicznych pieniędzy, bądź przemęczenie.   

Czy Radny może nie wiedzieć czego dotyczy głosowana uchwała ?

W opisanej sytuacji uchwałę przyjęto 14 głosami (100%) przy 14 Radnych obecnych na Sesji Rady. Trudno tu mówić o przypadkowości, każdy z pewnością głosował świadomie, lecz nie ma pewności czy zagłębił sie w zagadnienie dotyczące głosowanej uchwały. 

Można wyłacznie snuć domysły, że zainteresowanie głosujących przedmiotem podejmowanych uchwał, byłoby większe, gdyby dotyczyło prywatnych środków, a nie gminnego budżetu.

Tak właśnie dysponuje się publicznymi pieniędzmi.

Kto zatem odpowiada personalnie za decyzje Burmistrza, Rady Miasta oraz za skutki porad radcy prawnego ???